EMDR
Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)
Özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve diğer travma ilişkili durumların tedavisinde kullanılan bir terapi yöntemidir.
EMDR temel prensipleri:
Hedef:
EMDR'nin temel hedefi, kişinin yaşadığı travmatik olayların neden olduğu duygu, düşünce ve davranışlar arasındaki bağlantıyı zayıflatmak ve bu olayları daha sağlıklı bir şekilde işlemektir.
İşlem:
Terapi, bireyin zihnindeki travmatik anıları işlemesini sağlamak için belirli bir protokolü takip eder. Bu protokol, duyarsızlaştırma ve yeniden işleme aşamalarını içerir.
Desensitizasyon:
EMDR'nin temel adımlarından biri duyarsızlaştırmadır. Bu adımda, birey, travmatik anılarını odaklanarak hatırlar ve aynı zamanda terapist tarafından yönlendirilen göz hareketleri, ses veya dokunma gibi uyarıcılara maruz kalır. Bu süreç, travmatik anıların yoğunluğunu azaltmayı amaçlar.
Yeniden İşleme:
Bu aşamada, bireyin düşünceleri ve inançları gözden geçirilir ve daha olumlu, sağlıklı bir bakış açısı kazanması teşvik edilir. Travmatik anılar, kişinin genel yaşam hikayesi içinde daha uyumlu bir yer bulur.
Adımlı Protokol:
EMDR, belirli adımlı bir protokolü takip eder. Bu adımlar, geçmişteki travmatik olayları işleme, şu anki sorunları ele alma ve gelecekteki olumlu davranışları pekiştirme aşamalarını içerir.
EMDR'nin etkinliği, bir dizi bilimsel araştırma ve klinik çalışma ile desteklenmiştir. Ancak, her birey farklıdır, bu nedenle terapiye yanıt bireyden bireye değişebilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi(BDT)
Bireylerin düşünce süreçlerini anlamalarına ve olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmelerine odaklanan bir terapi türüdür.
BDT'nin temel prensipleri:
Düşünce ve Hissiyat İlişkisi:
BDT, düşüncelerin, duyguların ve davranışların birbirini etkilediği temel bir ilişkiyi vurgular. Terapist, bireyin bu üç alan arasındaki ilişkileri anlamasına yardımcı olur.
Düşünce Farkındalığı:
Bireyler, kendi düşünce kalıplarını tanıma ve fark etme sürecine yönlendirilir. Olumsuz ve gerçek dışı düşünce kalıplarını belirlemek ve bunları değiştirmek amaçlanır.
Davranış Değişikliği:
Terapi, olumsuz düşünce kalıplarını değiştirerek bireyin davranışlarını olumlu yönde etkilemeyi hedefler. Sağlıklı düşünce kalıpları oluşturmak, duygusal refahı ve olumlu davranışları destekler.
Ev Ödevleri:
Bireylere genellikle terapi oturumları arasında ev ödevleri verilir. Bu ödevler, bireyin terapötik süreçte öğrendiklerini günlük yaşamına uygulamasına yardımcı olur.
Hedef Odaklı:
BDT, belirli hedeflere ulaşmayı amaçlayan bir terapi yöntemidir. Bireyler, belirli sorunları çözmek ve daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları geliştirmek için terapiste yönlendirilir.
BDT, depresyon, anksiyete, stres, obsesif-kompulsif bozukluk gibi birçok psikolojik sorunun tedavisinde etkili olabilir. Ancak, her birey farklı olduğu için terapi yöntemleri bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmalıdır.
Şema Terapi
Duygusal zorlukları ve kalıplaşmış, tekrarlayan düşünce ve davranışları anlamak ve değiştirmek amacıyla kullanılan bir psikoterapi yöntemidir. Jeffrey E. Young tarafından geliştirilen bu terapi, özellikle kişinin çocukluk döneminde oluşan olumsuz deneyimlerin etkileri üzerine odaklanır.
Şema Terapi 'nin temel prensipleri:
Şemalar:
Şemalar, kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirdiği ancak çoğu zaman çocukluk dönemindeki olumsuz deneyimlerden kaynaklanan temel inanç ve duygusal kalıplardır. Şema Terapi, bu şemaların farkına varmayı ve bunları değiştirmeyi hedefler.
Temel İhtiyaçlar:
Terapi, kişinin temel ihtiyaçlarını (bağlantı, güven, özerklik, kontrol, zevk/alma) anlamak ve bu ihtiyaçların nasıl karşılanabileceğini öğrenmek üzerine odaklanır.
Şema Modları:
Bireyin yaşamındaki belirli anlarda ortaya çıkan ve şemaları etkileyen farklı duygusal durumlar ve davranışlar olarak adlandırılan şema modları, terapinin önemli bir bileşenidir.
Geçmişe Yönelik Çalışma:
Şema Terapi, geçmişteki deneyimlere odaklanır ve bu deneyimlerin şemaları ve şema modlarını nasıl etkilediğini anlamayı amaçlar.
Değişim ve Güçlendirme:
Terapi sürecinde, birey, olumsuz şemaları ve modları tanımayı, bu kalıpları değiştirmeyi ve daha sağlıklı düşünce ve davranışları benimsemeyi öğrenir. Bu, daha olumlu ve sağlıklı bir yaşam tarzını destekler.
Şema Terapi, özellikle kişinin uzun vadeli duygusal problemleriyle başa çıkmasına yardımcı olabilir. Ancak, etkili bir şekilde uygulanabilmesi için bireyin işbirliği yapması ve terapistle güven ilişkisi kurması önemlidir.
Dinamik Psikoterapi
Dinamik Psikoterapi, psikanalisttik geleneğin bir parçası olarak ortaya çıkan bir terapi türüdür. Bu terapi, bireyin bilinçdışı süreçlere odaklanarak, duygusal zorlukları anlama ve çözme amacını taşır.
Dinamik Psikoterapi 'nin temel özellikleri:
Bilinçdışı Süreçler:
Dinamik Psikoterapi, bireyin bilinçdışı süreçlere ve içsel çatışmalara odaklanır. Bireyin farkında olmadığı, ancak davranışlarını etkileyen düşünce ve duygusal dinamikleri anlamak amacı taşır.
İlişki ve Bağlanma:
Terapi, bireyin geçmişteki ilişkileri ve bağlanma desenlerini anlama üzerine odaklanır. Bu bağlamda, terapist ile kurulan güvenli bir ilişki, bireyin geçmişteki deneyimlerini anlamasına ve şu anki sorunlarına daha iyi bakmasına yardımcı olabilir.
Çocukluk Deneyimleri:
Dinamik Psikoterapi, bireyin çocukluk deneyimlerini ve bu deneyimlerin yetişkinlikteki duygusal ve davranışsal kalıplarını nasıl etkilediğini anlamak amacıyla geçmişe yönelik bir bakış açısı sunar.
İnceleme ve Yorumlama:
Terapist, bireyin anılarını, düşüncelerini ve duygularını inceleyerek, bu içsel süreçleri anlamasına yardımcı olur. Terapist, bireyin bilinçdışı içerikleri açığa çıkarmak ve bu içeriği anlamak için yorumlamalar yapabilir.
Dinamik Değişim:
Terapi, bireyin içsel çatışmalarını çözme ve daha sağlıklı bir duygusal işlevselliği teşvik etme amacı taşır. Bu, bireyin daha olumlu bir benlik algısı geliştirmesine ve yaşamında daha tatmin edici ilişkiler kurmasına yardımcı olabilir.
Dinamik Psikoterapi, psikanalisttik temellere dayanmasına rağmen, zaman içinde çeşitli modifikasyonlara uğramış ve farklı terapistler tarafından farklı şekillerde uygulanmıştır. Terapi süresi genellikle uzun vadeli olabilir.